تاریخچه کامل نقش جهان اصفهان + عکس
میدان نقش جهان در شمال اصفهان واقع شده و سالانه میزبان تعداد زیادی از گردشگران است. پیش از سال ۱۳۵۷، این میدان به نام میدان شاه شناخته می‌شد، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به طور رسمی به میدان امام اصفهان تغییر نام داد. در طول تاریخ، این میدان با عناوینی چون میدان اصلی، میدان بزرگ، میدان قصر، میدان سلطنتی و میدان نو نیز شناخته شده است.
این میدان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ به عنوان یکی از آثار ملی ثبت شد و در سال ۱۳۵۸ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه گردید. پیش از دوره صفویه، در این مکان باغی زیبا به نام نقش جهان وجود داشت که نام آن به شهری در آذربایجان مربوط می‌شود که امروزه به نخجوان معروف است.
ابعاد میدان نقش جهان به طول بیش از ۵۶۰ متر و عرض ۱۶۰ متر می‌رسد. محیط این میدان با ۲۰۰ حجره دو طبقه احاطه شده و بناهای تاریخی زیبایی در آن قرار دارد. در گذشته، برای حفاظت از میدان و آثار تاریخی اطراف آن، طاق‌هایی ساخته شده بود که امروزه به حجره‌های فعلی تبدیل شده‌اند.
تاریخچه میدان نقش جهان اصفهان
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، در این منطقه یک باغ وسیع وجود داشت. مرکز میدان به نام کوشک شناخته می‌شد و در این ناحیه بناهای نظامی متعلق به دوره آق قویونلوها و تیموریان قرار داشت. با تخریب این باغ، اکنون این بخش در قسمت غربی میدان واقع شده و عمارت عالی قاپو در آن جای گرفته است. در دوره سلجوقیان، جشن‌ها و مراسم‌های مهمی در این میدان برگزار می‌شد.
میدان نقش جهان پس از آنکه اصفهان در دوره صفویان به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد، به شدت رونق یافت. ساخت بنای اولیه این میدان در حاشیه زاینده‌رود به دستور شاه عباس صفوی و با همکاری معماران معروفی چون شیخ بهایی، استاد علی اکبر اصفهانی و استاد محمد رضا اصفهانی انجام شد.
پایه‌گذاری میدان امام اصفهان در سال ۱۰۱۱ قمری آغاز شد و تا سال ۱۰۲۵، ساخت آن و دیگر بناهای اطراف نقش جهان به پایان رسید. تزئینات و کاشی‌کاری‌های مسجد و سایر ساختمان‌های اطراف میدان از سال ۱۰۲۵ قمری شروع و تا دوران جانشین دوم شاه عباس ادامه یافت. طراحی این میدان بر اساس میدان عتیق، یکی از قدیمی‌ترین میدان‌های اصفهان، انجام شده است. همچنین، میدان نقش جهان شباهت زیادی به میدان‌های شاه قزوین، میدان امیر چخماق یزد و میدان صاحب آباد قزوین دارد.
در دوران حکومت آخرین پادشاه صفویه، میدان نقش جهان جلال و شکوه خود را از دست داد، زیرا جوی‌های اطراف آن خشک شدند و رونق میدان کاهش یافت. این کاهش شکوه با حمله اشرف افغان تشدید شد و بی‌توجهی و اهمال‌کاری‌های شاه قاجار نیز به تخریب بیشتر آن انجامید.
جاذبه‌های میدان نقش جهان اصفهان
میدان نقش جهان با وسعت زیاد خود، فرصتی عالی برای گذراندن زمان در این مکان تاریخی فراهم می‌کند. گشت و گذار در این میدان تجربه‌ای لذت‌بخش است، چرا که هر گوشه آن به نوعی یک اثر تاریخی به شمار می‌آید. در هر ساعت از شبانه‌روز، مناظر این میدان زیبایی خاصی دارند.
آثار تاریخی موجود در میدان هنوز هم جذابیت‌های خود را حفظ کرده‌اند. حجره‌هایی که در اطراف میدان قرار دارند، علاوه بر اینکه به عنوان یک مرکز خرید مهم در اصفهان شناخته می‌شوند، به دلیل قدمت و معماری خود، جزو آثار تاریخی نیز محسوب می‌شوند. شما می‌توانید از این حجره‌ها سوغاتی‌های اصفهان شامل خوراکی‌های متنوع، صنایع دستی، ظروف مسی، فرش و غیره خریداری کنید.
برای خرید سوغات بیشتر، می‌توانید به بازار بزرگ اصفهان که در نزدیکی این میدان واقع شده است، سر بزنید.
در حال حاضر، در طبقه بالای میدان نقش جهان، موزه بزرگ اسلامی در حال ساخت است که از نظر فرهنگی و هنری ارزش بالایی دارد. با تکمیل این موزه، میدان نقش جهان به بزرگ‌ترین مرکز آشنایی با فرهنگ اسلام تبدیل خواهد شد.
بناهای اطراف میدان نقش جهان
• مسجد جامع عباسی یا مسجد شاه: این مسجد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی میدان نقش جهان در اصفهان شناخته می‌شود و در ضلع جنوبی این میدان قرار دارد. از دیرباز، این مکان محل برگزاری تجمعات و مراسم‌های سنتی متعددی بوده است. ساخت این بنا در سال ۱۰۲۰ هجری قمری آغاز شده است. بر روی سر در این مسجد، کتیبه‌ای به نام شاه عباسی وجود دارد که در مدح شاه عباس اول با خط ثلث نگاشته شده است. همچنین، کتیبه‌ای دیگر که نام معماران میدان نقش جهان را به تصویر می‌کشد، بر روی سر در مسجد نصب شده و با خط محمد رضا امامی نوشته شده است. مسجد جامع اصفهان دارای مناره‌ها و گنبدهای بسیار زیباست و در ساخت و تزئین آن از هنر اسلامی و ایرانی بهره‌گیری شده است. بازتاب صدا زیر گنبد این مسجد بسیار شگفت‌انگیز است. این مکان همچنین به نام‌های مسجد کبیر عباسی، مسجد سلطانی و مسجد شاه نیز شناخته می‌شود.
• مسجد شیخ لطف الله: در گوشه این میدان، گنبد زیبایی وجود دارد که بدون شک نظر شما را جلب خواهد کرد، چرا که این مسجد فاقد مناره است. این بنا در ضلع شرقی میدان نقش جهان واقع شده و به عنوان مرکز مذهبی اصفهان شناخته می‌شود و همچنان از اهمیت بالایی برخوردار است. ساخت این مسجد به دستور شاه عباس اول در دوران حکومت صفویان و به طور کاملاً اختصاصی انجام شده است. گنبد این مسجد ۳۲ متر ارتفاع دارد و ساخت آن ۱۷ سال به طول انجامید. معماری و کاشی‌کاری این بنا اثر استاد محمدرضا اصفهانی، یکی از معماران برجسته آن زمان است. مسجد شیخ لطف الله پس از گذشت سال‌ها هنوز هم به عنوان یک شاهکار بی‌نظیر شناخته می‌شود. بازدید از این مسجد هر روز صبح و عصر امکان‌پذیر است و اگر تمایل دارید اطلاعات بیشتری درباره این جاذبه زیبا کسب کنید، حتماً مطلب مربوط به مسجد شیخ لطف الله را مطالعه کنید.
• عمارت عالی قاپو: این عمارت در غرب میدان نقش جهان اصفهان واقع شده و در گذشته به عنوان یک مرکز حکومتی بسیار مهم شناخته می‌شد. زیربنای این ساختمان ۱۸۰۰ متر مربع است و در شش طبقه ساخته شده است. تزئینات این عمارت نیز بسیار خاص و منحصر به فرد است و همواره توجه گردشگران خارجی را به خود جلب می‌کند.
• سر در قیصریه: یکی دیگر از آثار تاریخی موجود در این میدان، سر در قیصریه است که در شمال میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد. قیصریه به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز اقتصادی اصفهان شناخته می‌شود، زیرا در ورودی بازار سنتی این شهر واقع شده است. در طبقه سوم این بازار، نقارخانه‌ای وجود داشت که موسیقی از آن پخش می‌شد. متأسفانه این بخش در دوران قاجاریه تخریب گردید.
• بازار قیصریه: بازار اصفهان یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین بازارهای ایران به شمار می‌رود که ساخت آن در سه دوره مختلف و به ویژه در دوران صفویه و قاجاریه به طول انجامیده است. ورودی این بازار در میدان نقش جهان با سردری زیبا مشخص شده و شامل راسته‌های اصلی و فرعی متعددی است. در این بازار زندگی به جریان است و علاوه بر زیبایی‌های معماری و تاریخی، مردم نیز در آن به کسب و کار مشغولند. میدان نقش جهان به عنوان مرکز خرید، مکانی مناسب برای تهیه محصولات باکیفیت و زیباست. همچنین پس از گشت و گذار در بازار، می‌توانید از فرنی‌های خوشمزه این میدان لذت ببرید یا ترکیب دوغ و باقلوا، که از خوراکی‌های سنتی اصفهانی‌هاست، را امتحان کنید. یکی از تفریحات خاص در این میدان، کالسکه‌سواری است که دور میدان انجام می‌شود و لحظات خوشی را برای شما رقم می‌زند. هر گوشه از این میدان می‌تواند سوژه‌ای برای عکاسی باشد و شما می‌توانید زیباترین تصاویر را با دوربین خود ثبت کنید.
آثار تاریخی مانند نقاشی‌های رضا عباسی، ساعت قلعه پرتقالی‌ها در هرمز و ناقوس دیر هرمز هنوز در این میدان حفظ شده‌اند. همچنین آثاری نظیر ۱۱۰ عرابه توپ اسپانیایی و میله قپق ۴۰ متری نیز در این مکان وجود دارند.
جاذبه‌های اطراف میدان نقش جهان عبارتند از:
– خانه مشروطه: ۹۵۰ متر فاصله
– سی و سه پل: ۲.۶ کیلومتر فاصله
– انگورستان ملک التجار: ۱.۳ کیلومتر فاصله
– کاخ هشت بهشت: ۱.۹ کیلومتر فاصله
