خلاصه ای از معرفی کامل سعدی و آرامگاه او

معرفی کامل سعدی و آرامگاه او

پس از تحصیل، سعدی به سفر به شام، مراکش، حبشه و حجاز پرداخت و سپس به شیراز بازگشت و به خلق آثار ارزشمند خود پرداخت. او در دوران سلطنت “اتابک ابوبکر بن سعد” به شیراز برگشت و در این زمان آثار جاودانی خود، بوستان و گلستان، را خلق کرد و آن‌ها را به نام «اتابک» و پسرش سعد بن ابوبکر نامگذاری کرد. برخی بر این باورند که لقب “سعدی” نیز از نام “سعد بن ابوبکر” گرفته شده است.

سعدی در سال 655 هجری قمری، بوستان یا سعدی‌نامه را به نظم درآورد و در سال بعد گلستان را نوشت. به نقل از بخش فرهنگ و هنر نمناک، او همچنین قصاید، غزلیات، قطعات، ترجیع بند، رباعیات و مقالات و قصاید عربی را سروده که همه این آثار در کلیات سعدی گردآوری شده است. تاریخ دقیق وفات او مشخص نیست، اما منابع معتبر تاریخ درگذشت او را بین سال‌های 690 تا 694 هجری تخمین زده‌اند. آرامگاه او در شهر شیراز قرار دارد.

پس از سقوط سلطنت سلغریان، سعدی دوباره از شیراز خارج شد و به بغداد و حجاز رفت. در بازگشت به شیراز، با وجود احترام بزرگان، به انزوا و خلوت پناه برد و به ریاضت مشغول شد.
سعدی، شاعری بود که به سفرهای دوردست و گشت و گذار در سرزمین‌های مختلف می‌پرداخت و خود را با تاجران ادویه و زائران مکان‌های مقدس همراه می‌ساخت. او داستان‌های زیادی از پادشاهان شنیده و با زمانه خود سازگاری داشت. سفرهای سعدی تنها به منظور تنوع و کسب دانش و آگاهی از فرهنگ‌ها و آداب مختلف نبود، بلکه هر سفر برای او تجربه‌ای معنوی به شمار می‌رفت.

تجربیات او از این سفرها سرشار از قصه‌ها، روایت‌ها و مشاهداتی بود که ریشه در واقعیت زندگی داشتند. به گونه‌ای که در هر حکایت گلستان، هر عبارت به‌طور یقین از هزاران تجربه و آزمایش بیان می‌شود و هر داستان بیشتر از آنکه تخیلی باشد، نتیجه‌ای از دنیای تجربیات عملی است. شاید به همین دلیل، پند و اندرزهای سعدی به دلیل عینی بودنشان بسیار دلنشین هستند، هرچند که نحوه بیان هنرمندانه آن‌ها نیز نقش مهمی در جذابیت این آثار دارد.

از سوی دیگر، خلق دو اثر بوستان و گلستان در فاصله‌ای کوتاه، نشان‌دهنده گنجینه‌ای از دانش، تجربیات اجتماعی، ادبی و عرفانی سعدی است. آثار سعدی شیرازی نه تنها عصاره و چکیده اندیشه‌ها و تأملات عرفانی، اجتماعی و تربیتی او هستند، بلکه آینه‌ای از خصایل و خلق و خوی ملتی کهن به شمار می‌روند و به همین دلیل هرگز از شکوه و درخشش خود کاسته نخواهند شد.

آثار سعدی

1. بوستان یا سعدی‌نامه

این اثر نخستین نوشته سعدی است که تألیف آن در سال 655 هجری قمری به پایان رسیده است. به نظر می‌رسد سعدی در طول سفرهایش این اثر را سروده و پس از بازگشت به وطن، آن را به دوستانش ارائه کرده است. بوستان به نظم (شعر) نوشته شده و شامل حدود چهار هزار بیت شعر است. موضوع این کتاب به اخلاق، تربیت، سیاست و اجتماع مربوط می‌شود و شامل ده بخش به نام‌های زیر است:

– عدل
– احسان
– عشق
– تواضع
– رضا
– ذکر
– تربیت
– شکر
– توبه
– مناجات و ختم کتاب.

2. گلستان

این اثر، شاهکار نویسندگی و بلاغت فارسی است که توسط سعدی در سال 656 هجری قمری تألیف شده است. کتاب به نثر آهنگین و ترکیبی از نظم نوشته شده و شامل هشت فصل (که به اصطلاح هشت باب نامیده می‌شود) است که عبارتند از:

1. سیرت پادشاهان
2. اخلاق درویشان
3. فضیلت قناعت
4. فوائد خاموشی
5. عشق و جوانی
6. ضعف و پیری
7. تأثیر تربیت
8. آداب صحبت

سعدی در گلستان، به جای تاریخ‌نگاری و تذکره‌نویسی، به بیان مسائل مربوط به زندگی و رفتار افراد می‌پردازد. این اثر را می‌توان به عنوان گزارشی از جامعه زمان سعدی در نظر گرفت که در آن اوضاع فرهنگی و اجتماعی مردم به صورت واقعی به تصویر کشیده شده است. علاوه بر گلستان، سعدی آثار نثری دیگری نیز دارد که شامل:

– مجالس پنج‌گانه
– رساله عقل و عشق
– نصیحه الملوک

3. غزلیات

این مجموعه شامل هفتصد غزل است که سعدی در قالب غزل سروده و به چهار بخش تقسیم می‌شود:

1. طیبات
2. بدایع
3. خواتیم
4. غزلیات قدیم

علاوه بر غزل‌های عاشقانه، سعدی غزل‌های عارفانه و پندآموز نیز سروده است.

4. نصیحة الملوک

این اثر شامل محتوای پند و اخلاق و چندین رساله دیگر به نثر در موضوعات مختلف است.

5. قصاید عربی

این مجموعه شامل حدود هفتصد بیت است که موضوعاتی چون غنای، مدح، اندرز و مرثیه را در بر می‌گیرد.

6. مجالس پنجگانه

این اثر نثری شامل خطابه‌ها و سخنرانی‌های سعدی است. با اینکه محتوای آن به نصیحت و ارشاد مربوط می‌شود، اما از نظر کیفیت نویسندگی در سطح پایین‌تری نسبت به گلستان قرار دارد.

7. هزلیات

در مجموعه آثار سعدی، سه رساله به نام‌های مطایبات، مضحکات و خبیثات وجود دارد که به طور کلی به آن‌ها هزلیات گفته می‌شود. خبیثات شامل اشعار هزل‌آمیز است که هرچند بسیاری از آن‌ها چندان خوشایند نیستند، اما در میان آن‌ها چند غزل و رباعی وجود دارد که نمونه‌هایی از طنز و لطیفه‌های آن دوران به شمار می‌روند و قابل بررسی هستند.

8. ملمعات و مثلثات و ترجیعات

این بخش شامل اشعاری است که در قالب‌های خاصی مانند ترجیع بند و دیگر فرم‌ها سروده شده‌اند.

9. قصاید فارسی

این اشعار به ستایش خداوند و مدح و نصیحت بزرگان و پادشاهان معاصر سعدی اختصاص دارد.

10. صاحبیه

این مجموعه شامل چند قطعه به زبان‌های فارسی و عربی است که بیشتر آن‌ها در ستایش شمس‌الدین صاحب دیوان جوینی، وزیر دانشمند عصر اتابکان، سروده شده‌اند و به همین دلیل به “صاحبیه” نامگذاری شده‌اند.

11. مراثی

این بخش شامل چند قصیده بلند در ستایش مستعصم بالله، آخرین خلیفه عباسی که به فرمان هلاکو کشته شد، و همچنین مرثیه‌هایی برای چند تن از اتابکان فارس و وزرای آن زمان است.

مجموعه این آثار تحت عنوان “کلیات سعدی” شناخته می‌شود و با همین نام بارها و بارها منتشر شده است.